«Τυφλός τα τ’ ώτα τον τε νουν τα τ’ όμματα ει…»

 Ο ενταφιασμός της πολιτικής σκέψης

 

Τι αποκομίσαμε μετά τα αποκαΐδια στην Πελοπόννησο και την Εύβοια;  Ορφανό λόγο, ορφανά συνθήματα.

Άλλωστε πέραν των βαρύγδουπων λόγων που ειπώθηκαν, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση η αγωνία των κομματικών μηχανισμών και των έπ’ αμοιβή συνεργαζόμενων επικοινωνιολόγων δεν είναι η εκπόνηση ενός στοιχειώδους προγράμματος, αλλά η επιλογή της κρίσιμης λέξης που θα μαγνητίσει  το ψηφοφόρο  πλήθος. Μια λέξη που θα τα λέει όλα χωρίς να πρεσβεύει απολύτως τίποτε. Κενότητα επιστημονική. Κάτι παρόμοιο συνέβη και φέτος.

Τα προγράμματα, όσα υπήρξαν, είχαν  ελαφρές προσθήκες παλαιότερων, ενώ ήταν πασιφανής η προσπάθεια να εφευρεθούν λέξεις - κλειδιά που θα «κλειδώσουν» την ψήφο υπέρ του ενός ή του άλλου. Η επινοητικότητα όμως δεν ήταν αρκετή για να καλύψει το χάσμα που ανοίγεται όταν θρυμματίζονται λέξεις σύμβολα, όπως η περιβόητη «άμεση δημοκρατία».

Οι κριτικές μας ικανότητες συντρίβονται από την επέλαση της υπόσχεσης και της ελπίδας που προσφέρονται ως ανακούφιση για τα μεγάλα άγχη της ζωής.

Ο νους του ανθρώπου, πίστευε ο Λουκιανός, για να ταξιδέψουμε στην αρχαιότητα,  κατοικείται από φόβους, φαντάσματα και τέρατα. «Ο των ανθρώπων βίος υπό δυοίν τούτοιν μεγίστην τυραννούμενος, ελπίδος και φόβου».

Υπό την πίεση της πραγματικότητας όλοι γινόμαστε εύπιστοι.

Όταν είμαστε ευάλωτοι και φοβισμένοι, έγραφε ο Αμερικανός σκεπτικιστής Μάικλ Σέρμαρ ,οι προμηθευτές της ελπίδας δεν έχουν παρά να υποσχεθούν μίαν άλλη ζωή, προσφέροντας έστω και τις πιο σαθρές αποδείξεις.

 

Η γέννηση της πολιτικής σκέψης μπορεί να έγινε στην Ελλάδα, όπως εξηγεί ο Κορνήλιος
Καστοριάδης, αλλά πραγματική πολιτική σκέψη ουδέποτε υπήρξε, αν εξαιρεθούν κάποια διαστήματα της ιστορίας που εμφανίστηκε μία πολιτική δραστηριότητα. Η σαφής πολιτική σκέψη, έλεγε ο Έλληνας διανοητής ήταν μόνο πολιτική φιλοσοφία, δηλαδή επαρχία της φιλοσοφίας, υποταγμένη σε αυτήν, σκλάβα της μεταφυσικής, δέσμια των μη συνειδητών προϋποθέσεων της φιλοσοφίας και βεβαρημένη με τις ασάφειές της.

Αν θυμηθούμε  ότι η ιστορία μας των τελευταίων χρόνων δεν περιλαμβάνεται στη διδακτέα ύλη, είναι εύκολο να κατανοήσουμε ότι δεν μπορούμε να ενοχοποιήσουμε κατά την προσφιλή μας συνήθεια την εκπαίδευση γι αυτό το κενό του μνημονικού. Τα θέλουμε και τα παθαίνουμε.

 

Σήμερα το πελατειακό σύστημα διαθέτει πολύ περισσότερους πλοκάμους να εκμαυλίσει, να εκβιάσει, να νοθεύσει και να επιβάλλει τη βούλησή του. Χαμένη ή όχι, οι πολίτες μένουν στο περιθώριο.

Για τη Δημοκρατία, γράφει ο Παντελής Μπουκάλας, η «χαμένη ψήφος» είναι πολύτιμη, ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν κερδισμένες ψήφοι και χαμένες, βαρυσήμαντες και  άσημες, ισχυρές και αδύναμες, αριστοκρατικές και πληβείες. Θα μπορούσε μάλιστα να ειπωθεί ότι χαμένη ψήφος είναι η ρουσφετολογημένη. Εκτός και αν παραδεχτούμε ότι χαμένες είναι όλες οι ψήφοι, γιατί γίνεται ολοένα και πιο σαφές ότι στις πολιτείες της διαπλοκής, αδυνατεί να επηρεάσει τα πράγματα ο Συνταγματικά κατοχυρωμένος «κυρίαρχος λαός».

Ζώον πολιτικό, λοιπόν, ο άνθρωπος; Έτσι είπαν οι σοφοί. Ας τους πιστέψουμε με όλες τις κάθιδρες αντιρρήσεις μας.